مهارت خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی مغز
در دوران دبستان تا دبیرستان دانش آموز جسور و بی باکی بودم. در جمع دوستان کلاس و سر صف جلوی بچه‌ها بدون خجالت یا ترسی در مسابقات شرکت می‌کردم. حتی رهبری گروه‌های مختلف را بر عهده می‌گرفتم.
اما رفته رفته بر اثر کدام عامل درونی یا بیرونی بود نمی‌دانم که در اوایل دوران دانشجویی‌ام، هنگام صحبت‌کردن یا ارائه مطلب درسی در جمع دچار ترس و اضطراب می‌شدم.
البته خیلی از سخنرانان حرفه ای نیز تجربه استرس اولیه را داشته اند که با دسته‌بندی مطالب و تمرین بر این ترس غلبه‌کرده اند، چه رسد به من که نه سخنرانم و نه حرفه‌ای.
اما به مرور با تمرین‌کردن و کشیدن نقشه ذهنی و تغییر طرز فکرم، توانستم بر ترس صحبت‌کردن در جمع غلبه کنم.
به قول ژان راسین: همه می‌توانند سخن بگویند، اما سخن خوب‌گفتن تعلیم و استعداد و تمرین می‌خواهد.
خواندن در مورد خودتنظیمی هم جذاب است
از ابتدای تحصیلم در رشته روانشناسی شناختی به درس علوم‌اعصاب‌شناختی علاقه‌مند بودم. خواندن در مورد مغز و ذهن وجد‌‌آور و شیرین است. مزه ی باقلوا می‌دهد. شاید هم مزه ِ گز آردی با چای تازه‌‌دم.
ریشه‌دار‌ترین بذر عشق شناختی در قلبم با موضوع خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی مغز کاشته شد.
مهارت‌های خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی مغز از جمله فرایند‌های ذهنی هستند که به ما در برنامه ریزی، کنترل تکانه‌ها و رسیدن به اهداف کمک می‌کنند. برای شما توصیفی از خودتنظیمی می‌نویسم تا برایتان ملموس‌تر شود.
یادتان است کوچک که بودیم موقع بازی الاکلنگ برای سوار‌شدن در طرف مقابل خود حریف می‌طلبیدیم. خدا نکند روزی وزن حریف پنجاه کلیویی از ما بیشتر بود و تصمیم می‌گرفت روی زمین بنشیند، مجبور بودیم با پا‌های کوچک خود تلاش کنیم خود را به پایین بکشیم و بعد از اینکه حریف خنده‌هایش تمام می‌شد، ما به پایین می‌آمدیم.
اما زمانی که حریف یکی هم وزن خودمان بود با شیرینی و مسالمت‌آمیز ساعت‌ها با تنظیم تعادل، بازی می‌کردیم. شاید این بازی اولین ماجرا‌جویی‌های کودکانه ما باشد. به تعبیر من خودتنظیمی نیز نبرد بین دو حریف دل و عقل، پاداش و عقل، ترس و عقل یا هیجان و عقل است.
کارکردهای اجرایی مغز مجموعه‌ای از مهارت‌های ذهنی است که شامل حافظه‌کاری، خود‌کنترلی و انعطاف‌پذیری شناختی می شود و ما هر روز این مهارت‌ها را برای یادگیری، مدیریت کار‌های خود به‌کار می‌بریم و فقدان این مهارت‌ها در روند زندگی مشکل ایجاد می‌کند.
ماجراجویی درمانی شناختی و کارکردهای اجرایی مغز
چندین مقاله در مورد فواید و اثرات ماجراجویی درمانی بر عملکرد شناختی مغز مطالعه کردم و به نظرم بهترین عنوان برای فواید شناختی ماجراجویی، اثر ماجراجویی درمانی بر بهبود کارکردهای اجرایی مغز است.
چرا که ماجراجویی در طبیعت به بهبود عملکرد‌های مغز در این زمینه‌ها کمک‌می‌کند:
حافظه‌کاری
انعطاف‌پذیری شناختی
خود‌کنترلی
تصمیم‌گیری در بحران
توجه و تمرکز
حل مسئله
استدلال منطقی
از دیگر فواید و مزایای درخشان ماجراجویی در طبیعت، کوه‌نوردی یا صخره‌نوردی یا زمینه‌های دیگر ماجراجویی که به افزایش عملکرد‌های شناختی کمک می‌کند موارد زیر است:
تاب‌آوری
خودتنظیمی هیجانی
افزایش آگاهی و هشیاری
ماجراجویی درمانی شناختی و توسعه فردی
بنابراین ما طی روند ماجراجویی مهارت‌های شناختی بسیاری کسب می‌کنیم. علاوه بر آن می‌توان به زیبایی‌ها و ابعاد مفید دیگری از ماجراجویی اشاره کرد که به رشد و توسعه فردی کمک می‌کند و عبارتند از:
تغییر نگرش و طرز تفکر و رویارویی با واقعیت‌ها
افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس
بهبود روابط میان فردی و مهارت‌های ارتباط با دیگران
بهبود هدف‌گذاری در زندگی
مسئولیت‌پذیری اتفاقات و رفتار‌های خود
استقلال
آشنایی بیشتر با آداب و رسوم جامعه
مدیریت زمان
بیرون‌آمدن از منطقه امن روانی
کاهش اضطراب و علائم افسردگی
جرج برنارد شاو زیبا گفته است که “زندگی کشف خود نیست، ساختن خود است”
و به گمانم این مهارت‌ها در ماجراجویی شناختی کمک می‌کند تا فرد خود را بسازد و زندگی کند.