آیا اهمال‌کاری شما را عذاب می‌دهد؟
شب‌ها تا سحر نشستم نیامدی!
زیر باران، کنار ساحل نشستم نیامدی!
نشستم روی کاناپه و سریال دیدم نیامدی!
ای شنبه‌ی هرگز نیامده برای شروع ورزش و رژیم و نوشتن مقاله‌هایی در مورد ماجراجویی و از این دست اهداف با تو سخن می‌گویم.
اردو‌های مدرسه و دوستانه یکی از خاطره‌انگیز‌ترین خاطره‌ها و ماجراجویی‌های زندگی‌ام بوده است.
یکی از پر‌هیجان‌ترین بازی‌ها در اردو‌هایمان بعد از وسطی، طناب‌بازی بود.
خصوصا این که در گروه مورد نظری که بودم یکی دو نفر تنومند وجود داشت.
پیش‌تر‌ها گفتم که پرداختن به موضوع خود‌تنظیمی و تصمیم‌گیری را بسیار دوست دارم و اینجا نیز اشاراتی به آن در مبحث ماجراجویی‌درمانی شناختی کرده‌ام.
امروز فهمیدم رد‌پای مکانیسم خود‌تنظیمی و تصمیم‌گیری حتی در اهمال‌کاری هم مشهود است.
برای انجام کار‌ها و برنامه‌هایی که قصد انجام آن را داریم، مغز چرتکه خود را می‌آورد و دو دو تا چهار تا می‌کند. هیجانات، انگیزش‌ها و افکار در مورد حال، گذشته و آینده را شخم می‌زند.
فرایند قصد انجام اهداف و کار‌ها تا انجام آن را مسابقه طناب‌بازی بین دو گروه مسئولیت‌پذیر و اهمال‌کار در مغز در نظر بگیرید.
در هر هدف و مقصدی این دو گروه مبارزه می‌کنند.
چه زمانی مسئولیت‌پذیری بر اهمال‌کاری غلبه می‌کند؟
زمانی که این سه عامل عضو تیم مسئولیت پذیری باشند.
زمانی که عوامل انگیزشی در بررسی دستاورد آینده از انجام آن کار بالا باشد.
فرد بر هیجانات منصرف‌کننده از سختی راه غلبه کرده و خود‌تنظیمی هیجانی بالا‌‌تری داشته باشد.
هوس‌های آنی که موجب اجتناب از کار می‌شود کاهش بیابد.
چه زمانی اهمال‌کاری بر مسئولیت‌پذیری غلبه می‌کند؟
عواملی مثل اضطراب، انگیزه پایین و هوس‌های آنی، یا حتی خشم ناشی از اجتناب از کار و مسئولیت، کنترل‌کردن خود را در فرد کاهش دهد و متاسفانه گروه اهمال کاری در طناب کشی مغز اول شود.
سیستم اهمال‌کاری مغز کجاست؟
از جمله مراکزی که در مغز با سیستم اهمال‌کاری درگیر است عبارتند از مراکزی که در این موارد فعال می‌شود عبارتند از:
- آینده‌نگری رویدادی
- حافظه‌هیجانی
- کنترل‌شناختی
- خود‌تنظیمی هیجانی
خلاصه که امروز در نظر گرفتم اگر ازم پرسیدند علت خوشبختی یا شقاوتت در دنیا چه بود؟ بگویم میزان قدرت خود‌تنظیمی و تصمیم‌گیری‌‌هایم. همین و بس. به کلمات قصار بزرگترین روانشناس شناختی عالم علی(ع) اشاره می‌کنم:
“یقین داشته باشید کسى که خودش را تحت کنترل قرار ندهد تا اندرز‌گو و کنترل‌کننده‌ی خود باشد، دیگرى براى او نه کنترل‌کننده خواهد بود و نه اندرز‌گو.”
خاطره خودم از اهمال‌کاری
دم دمای کنکور که شده بود زد به سرم که اساس و بنیاد اطاقم را بهم بریزم و مرتب کنم، یا اصلا تغییر دکوراسیون بدهم. و توجیه‌ام این بود که محیط منظم بیشتر بهم آرامش می‌دهد و کارم را بهتر انجام می‌دهم.
بعد از آن مدام رویا‌بافی می‌کردم که بعد از کنکور چه کنم؟ لیستی برداشتم و کلیه کلاس‌هایی که دلم می‌خواست بروم و کنکور مانعی برایش بود را نوشتم و خیالبافی کردم.
خلاصه که به هر دست‌آویزی متوصل می‌شدم تا ترس کنکور را پنهان کنم و فشار کنکور را که عذابی الیم بود آسان کنم. نگو که مشغول باتلاق اهمال‌کاری شده‌ام و خبر ندارم.
دقت کردید اصلا سر بزنگاه استرس‌زای یه کار مهم، تازه دلتان می‌خواهد سریال ببینید، به خانه دوستتون بروید یا کار‌های دیگه‌ای از این دست؟!
حواستان باشد مغز شما مشغول این شده است که با وعده‌های سرخرمن شادی‌های گذرا شما را گول بزند تا از زیر کار در بروید.
ممکن است فکر کنید مهمترین و اساسی‌ترین راه غلبه بر اهمال‌کاری برنامه ریزی است.
اما به گمانم نه! مهمترین و اساسی‌ترین راهکار برای غلبه بر اهمال‌کاری اصلاح و مدیریت هیجانات منفی است. مثل خشم، ترس، ناامیدی و …..
نتیجه‌گیری
کناس: مشکل دوری‌کردن از کار با کار بیشتر حل می‌شود.
اما خیلی خیلی قبل‌تر و قشنگ‌تر از آن، بزرگترین روانشناس شناختی عالم، امام علی(ع) فرمودند: «هنگامى که از چیزى(زیاد) مى‌ترسى خود را در آن بیفکن، چرا که سختى پرهیز از آن از آنچه مى‌ترسى بیشتر است»
یکی از دوستان خوبم، بیتا جان کیهانی در حوزه نویسندگی بنیانگذار چالشی ماجراجویانه در گروه دوستی ما شده است. و با همکاری و تلاش برخی از دوستانم در این گروه به این چالش پیوسته‌ام. امروز اولین روز از دومین دوره‌ی این چالش سی روزه است. به خودم گفتم چه چیز ممکن است که من را از این ماجراجویی عقب بیاندازد که فهمیدم کلیدش دست غلبه بر اهمال‌کاری است و چقدر خوب است که بتوانم بر اهمال‌کاری غلبه کنم و در این چالش سرافراز باشم.